Museumweekend opent vele deuren en geeft je nieuwe ideeën. Zo belandden we al diverse malen in psychiatrische inrichtingen. Ook worden studiedagen weleens in dit soort instellingen georganiseerd. Heiloo heeft zelfs een museumpje met werkelijk alle attributen die ze ooit hebben aangeschaft.
Leuk om op dit soort terreinen rond te kijken. Normaal zijn het gesloten statige gebouwen waar je niet omheen kunt. Daarachter blijkt een hele wereld schuil te gaan. De ingang is gelegen in een soort bunker, om de gasten binnen te houden.
Mijn moeder heeft vele keren en vele maanden in de psychiatrische inrichting in Leur gezeten, na een gedwongen opname. Mamma deed gek en verdween dan weer een tijdje, meestal begeleid door een aantal stevige heren in politieuniform nadat een dokter eerst mamma had willen kalmeren. Ze overmeesterden mamma en legden haar met een dwangjak op een brancard waarop de ambulance vertrok naar een instelling. Pappa ging dan aan tafel zitten om zijn pakje shag om te zetten in 40 sigaretten. Iedere avond vaste prik. Want pappa was verslaafd en niets kon hem weerhouden zijn sigaretjes te draaien voor de volgende dag. Steevast klaagde hij over honger, na de doorstane emoties. Zijn stem was ook altijd heel schor en aangeslagen. Soms bleef hij dan een week weg van zijn werk, zonder dat wij dat wisten. Het hele gezin was aangeslagen en blij dat het weer achter de rug was en we weer alles overleefd hadden. Volgende probleem was hoe de leefomgeving de volgende dag zou reageren.
In een inrichting kwamen we niet verder dan een bezoekerskamertje, zelfs mijn vader had geen toegang tot het gebouw. Ik kan mij nog herinneren dat mijn moeder maanden in een kunstmatige coma werd gehouden en mijn vader geen enkele keer mocht gaan kijken. Alles onder het mom dat ze daar toch niets aan had. Gesprekken met de behandelend psychiater had geen zin. Reden van deze behandeling: ze durfden haar niet bij kennis te brengen. Mijn moeder verzette zich heftig tegen de behandelingen en omgangsvormen. Ze zag er niet tegen op een zuster te schoppen of weg te lopen. Hierop was het antwoord het opsluiten in een isoleercel, volledig naakt in een dwangbuis. Meerdere malen per week werden electroshocks onverdoofd toegediend, overigens ontwikkeld in Heiloo. Dit zijn 2 staven die tegen de slapen van patiënt worden gehouden, waarna stroomstoten worden toegediend. In principe werd deze methode gebruikt voor psychische ziekten, later ook als strafmaatregel in psychiatrische instellingen. Hierdoor kon geheugenverlies ontstaan en het was een zware aanslag op het hart, zelfs botten kunnen breken door de sterke samentrekking van de spieren.
Een gedwongen opname duurt hooguit een half jaar en kan dan verlengt worden. Om het gezin weer voor te bereiden op de thuiskomst kwam mijn moeder na een tijdje met weekendverlof weer thuis. Als ze weer definitief thuis kwam had ze altijd één of ander zelf gemaakt knuffelbeest bij zich. Trots was ze op wat ze gemaakt had bij de geboden creatieve therapie. Ik keek altijd met gemengde gevoelens naar die wanstaltige knuffels. Die veel te stijf en misvormd waren door de medicijnen en de psychische toestand waarin zij verkeerde. Net zoals de zelf gebreide truien voor mij De wol was vele malen gebruikt en prikte. Het betekende ook uren stil zitten met gespreide handen met wol eromheen waar mijn moeder dan een bol van maakte. Daarna begon de ellende altijd, mijn moeder begon fanatiek te breien. Zij sloeg daarin door, ze zat heel de dag te breien en zei op den duur niets meer. Wij zagen het al tijden van te voren aankomen. Mijn vader liep dan ijsberend door de kamer en zei dan: “ze breit weer”. Dat was voor ons een teken dat het op korte termijn weer fout zou gaan. Ze sloot zich daarna overdag op in de slaapkamer en ’s nachts snaaide ze eten in de keuken. Totdat er een uitbarsting van gekkigheid kwam en zij niet meer in de maatschappij kon blijven. De huisarts kwam snel hulp verlenen maar het kon ook uren duren voordat er hulp kwam. Soms weigerde een arts gewoon en raadde mijn vader aan om maar direct de politie te bellen. Kortom het eindigde altijd met een opname.
In het museum in Heiloo was ook een kamer ingericht met de behandelmethodes, zoals de electroshocks. Tot mijn stomme verbazing gaven ze ook hydrotherapie, volgens hun eigen zeggen. Als natuurgeneeskundige met hydrotherapie in het pakket, was ik wel geïnteresseerd. Het was wel een hele eigen interpretatie van deze techniek. Als een patiënt onhandelbaar was moest hij in een bad plaats nemen met lauwwarm water en daar net zolang blijven zitten totdat hij gekalmeerd was. Dit kon dagen duren. Om hem te dwingen plaats te nemen kreeg hij als het moest een injectie en erin gezet door meerdere verpleegkundige. Als hij dan in bad zat ging er een spanlaken of plank over het bad heen met een gat erin voor het hoofd. De onrustige patiënt verwondde zijn nek en kwam er vaak met brandwonden uit doordat het bijvullen niet zorgvuldig gebeurde. Men zat in zijn eigen badvuil, met alle gevolgen van dien. Verder was er een behandeltafel waarop het hoofd met gespen vastgezet kon worden waarna gaatjes in het hoofd geboord konden worden, om druk in het hoofd te verminderen. Ik zou haast zeggen: je hebt toch geen gaatje in je hoofd. Verbaasd waren we over de aanwezige gynaecologetafel. Maar toen vonden we de richtlijnen voor castratie, ook uitgevoerd ter voorkoming van het kinderen krijgen. Het gebeurde allemaal achter gesloten deuren, vaak met toestemming van familie. Zonder dat de familie wist wat er zich echt afspeelde achter die deuren. Tegenwoordig behandelt men vaak met chemische medicijnen met gruwelijke bijwerkingen, welke het normaal functioneren belemmeren. Wat denkt u van geneesmiddelen voor psychiatrische patiënten die verwardheid veroorzaken. Dit kan niet de bedoeling zijn.
De inrichtingen beschikken over zeer veel geld en schaften alles aan wat maar in hen opkwam. Een hele kappersafdeling, bakkersinrichting, schoenmakerij, dierentuintje, kleermakerij, strijkkamer, zelfs de labeltjes in de kleding werd gemaakt door de patiënten. Ze stonden om 6.30 op, ze moesten dan naar de kerk, waar knielen en zingen verplicht was. Daarna snel ontbijten en tot 12.00 uur werken en ook ’s middags van 1.30 uur tot 16.30 uur. Na het avondeten weer naar de kerk en daarna naar bed. Was je niet in staat om deze dagindeling te volgen dan had je de keus om de bovenstaande therapieën te volgen. Natuurlijk er waren en zijn ook ontspanningstherapieën. Zoals creativiteit, muziek, sport, allemaal aanwezig op deze terreinen. Zelfs een opleidingsgebouw heb ik gezien. In Heiloo zag ik hele mooie woningen met hekken om de tuin voor mensen die geïsoleerd moeten leven. Ik heb het weleens slechter gezien. Er liepen ook psychiatrische patiënten buiten. Soms kom je nooit een patiënt tegen op zo’n terrein van een psychiatrische inrichting. Dat voelt heel luguber aan. Als therapeut was ik echt even jaloers op zo’n instelling, wat een geld en wat een mogelijkheden. Echter ik weet dat ik daar niet kan werken. Ik loop binnen de kortste keren op tegen zoveel regels. Een cliënt in Den Helder leefde zelfstandig met haar katten en riep vaak mijn hulp in voor haar huisdieren. Opeens werd ze opgenomen in Heiloo, waar ze een paar jaar gezeten heeft. Vanuit deze inrichting is ze overgeplaatst naar een bejaardentehuis in Hoorn. Hier krijgt zij elke maand een injectie waardoor ze vreselijk trilt. Als zij deze injectie weigert, dan wordt ze weer teruggeplaatst naar Heiloo. Zij kiest daarom vrijwillig voor deze injectie. Krankzinnig, ik denk het niet.
Breezand, 8 april 2013
Adike Grooters-Viellevoye
Registertherapeut BNG®